Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları /5

Gülhan Dildar, 18 Ekim 2020
Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları /5
Yalancı Tanıklar Kahvesi: Sağ-sol çatışması değil, 12 Eylül faşizminin zeminin döşenmesi 1960 sonrasında sanayi proletaryası nicelik ve nitelik bakımından gelişmiş, 1970’lerle birlikte işçi hareketi giderek kitleselleşmişti. 15-16 Haziran 1970 Büyük İşçi Direnişi sınıf mücadelesinin zirve noktalarından biri olarak tarihe geçmişti. Ancak hâlâ işçi sınıfının varlığını tartışan sosyalist hareket, sınıf içerisinde yeterince örgütlenememiş, sınıf temeli kazanamamıştı. Bunun temel sebebi yıllarca Stalinist bürokrasinin Marksizmde yarattığı tahrifatlar ve sosyalist hareketin küçük-burjuva sosyalizmine sapması idi. Sonuç olarak ortaya bölünmüş, dağınık, güçsüz...

Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları /4

Gülhan Dildar, 10 Ekim 2020
Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları /4
27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra Türkiye’de yeni bir dönem açılacaktı. 1961 Anayasasıyla demokratik hak ve özgürlüklerin sınırları geçmişe kıyasla genişletilmiş ve Türkiye sosyalist hareketinin örgütlenmesine TC tarihinde ilk kez bu denli imkân tanıyan liberal bir atmosfer oluşmuştu. İşçi sınıfı da dâhil toplumun tüm kesimleri politik ve kültürel bir canlanma içerisindeydi. Artık işçi sınıfının, ben de varım diyeceği nesnel toplumsal koşullar olgunlaşmıştı. Nitekim Saraçhane Mitingi gelişmeye başlayan işçi hareketinin belirgin bir ifadesi oldu. Aralık 1961’de 100 bin...

Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları /3

Gülhan Dildar, 29 Ağustos 2020
Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları /3
1950 seçimlerinin ardından, CHP’nin tek parti diktatörlüğü dönemindeki iktidar blokunun yerini, Kemalist asker-sivil bürokrasinin dışındaki çeşitli burjuva kesimlerin oluşturduğu yeni bir iktidar bloku aldı. Demokrasi ve ekonomik kalkınma vaatleriyle iktidara gelen DP, temsilcisi olduğu kesimlerin çıkarları doğrultusunda orduda tasfiyelere girişmiş, Genelkurmay’ı Milli Savunma Bakanlığına bağlamıştı. Keza CHP diktatörlüğü döneminde basını ağır baskı ve sansüre maruz bırakan, gazetelerin kapatılmasına neden olan 1931 tarihli Matbuat Kanununda da birtakım değişiklikler yapmıştı. Kendisini esas olarak büyük toprak sahiplerinin ve...

Lübnan’daki Felâket Ne Anlatıyor?

Utku Kızılok, 20 Ağustos 2020
Lübnan’daki Felâket Ne Anlatıyor?
4 Ağustosta Lübnan’ın Beyrut limanında meydana gelen patlama öylesine büyük ve öylesine yıkıcıydı ki, ortaya çıkan görüntü kaçınılmaz olarak akıllara tam da ABD’nin Hiroşima ve Nagazaki’de kullandığı atom bombasını getirdi. Lübnan’ın adeta nefes borusu anlamına gelen liman ve Beyrut’un tarihi bölgesi dâhil kentin yarısı tahrip oldu. Yüzlerce kişinin ölmesi, binlerce kişinin yaralanması ve 300 bin kişinin evsiz kalması yıkımın ne kadar ağır olduğunu gösteriyor. Dış ticaretin merkez üssü olan, elektrik üretiminde kullanılan yakıttan diğer ihtiyaç...

Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları /2

Gülhan Dildar, 26 Haziran 2020
Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları /2
1990’lara gelindiğinde burjuvazi, “sosyalist blok”un çöküşü üzerinden zafer nidaları yükseltiyordu. “Artık tarihin sonu geldi”, “kapitalizm ebedi sistem”dir propagandası burjuvazinin hizmetkârı ideologlar tarafından yaygınlaştırılıyordu. Sovyetler Birliği’nin çöküşü “sosyalizm”in çöküşü olarak lanse ediliyor, Stalinizmin günahları sosyalizme yıkılıyor, karalama kampanyası yürütülüyordu. Burjuva ideolojisinin böylesine şaha kaldırıldığı günlerde, çöken Sovyetler Birliği’ne ve diğer Doğu Bloku ülkelerine o güne kadar “sosyalist devletler” olarak neredeyse tapanlar ne yapacaklarını şaşırmışlardı. 12 Eylül faşizmi karşısındaki ağır yenilginin üzerinden henüz çok geçmemişken yıkılan Berlin...

Lenin’i Anlamak

Utku Kızılok, 01 Haziran 2020
Lenin’i Anlamak
Büyük olayların kesiştiği bir kavşakta ne yapması gerektiğini bilen ve yapan Lenin’dir. Lenin bağlamında liderin devrimdeki yerinin ne kadar hayati olduğunu Troçki şu değerlendirmeyle ortaya koymaktadır: “Aklıevvellerimiz Lenin 1917’nin başında yurtdışında ölmüş olsaydı da Ekim Devriminin «aynen» gerçekleşeceğini söyleyebilirler. Ama bu doğru değildir. Lenin tarihsel sürecin yaşayan unsurlarından birini temsil ediyordu. O, proletaryanın en faal bölümünün tecrübesini ve anlayışlılığını kişileştirmişti. Onun devrim arenasına vaktinde çıkması, öncüyü seferber etmek, ona işçi sınıfı ile köylü kitlelerini toparlama...

Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları

Gülhan Dildar, 13 Mayıs 2020
Türkiye Sosyalist Hareketine Tanıklık Eden Komünist Çınar: Vedat Türkali ve Romanları
Birinci Bölüm O, Türk edebiyatının ve sinemasının kilometre taşı… Kendi deyimiyle “Marksist-Leninist roman yazarı”… Yaşamının sonuna dek üretken, yüreğinde yaşam sevincini bir an olsun eksiltmeyen ateşli bir komünist aydın… Genç kuşaklara nefesi tükeninceye dek “örgütlenin” çağrısı yapan bir komünist çınar… Vedat Türkali… Tüm ölümlüler gibi günahları sevaplarıyla, zaaflarıyla, 97 yıllık yaşamı boyunca sosyalist mücadelenin bir neferi olmuş; ürettiği senaryoları, filmleri, tiyatro oyunları, romanları, şiirleriyle bugünün genç devrimci kuşaklarına muazzam bir miras bırakmıştır. 13 Mayıs 1919’da...

Krizle Sarsılan Kapitalizm ve Salgın Paniği

Utku Kızılok, 03 Nisan 2020
Krizle Sarsılan Kapitalizm ve Salgın Paniği
Salgın üzerinden yaratılan korku, şimdilik emekçi kesim üzerinde bir pasifikasyona yol açmış olsa da, bunun ilelebet sürdürülemeyeceği gün gibi açıktır. Toplumun sınıflara bölündüğü, sınıfsal eşitsizliklerin akıl almaz sınırlara ulaştığı, milyarlarca insanın açlık ve yoksulluğa itildiği bir dünyada burjuva zirvelerin planlarının aynen hayata geçeceğini düşünmek, sınıf savaşımını inkâr etmektir. Kapitalizm ekonomik, siyasal, toplumsal, çevresel sorunları getirip aynı noktada düğümlemiştir. Başta sağlık sistemindeki çöküş olmak üzere, kapitalizmin yarattığı felâketler emekçilerin sistemi sorgulamasının önünü açıyor. Şu anda dünyaya...

MESS’e Karşı Metal İşçilerinin Öfkesi Büyüyor

Utku Kızılok, 25 Ocak 2020
MESS’e Karşı Metal İşçilerinin Öfkesi Büyüyor
Marx’ın belirttiği üzere, işçiler ister bilincinde olsunlar ister olmasınlar, onların hareketi kolektif bir eyleme dönüşerek burjuvazinin karşısına bir sınıf savaşımı olarak dikilir ve genelleşmiş talepler etrafında örülen her sınıf savaşımı aynı zamanda politik bir savaşımdır. Meselenin bu boyutu gerçekten önemlidir: Zira çoğu zaman işçilerin eylemlerinin niteliği ile bilinçleri arasında önemli bir mesafe oluşabilmektedir. Sınıf geleneğinden, örgütlülükten ve sınıf bilincinden yoksun işçi kitleleri, eylemlerinin mahiyetini ve sonuçlarını tam olarak kavrayamazlar; böylece sermaye karşısında hazırlıksız ve güçsüz...

İranlı Emekçiler Yeniden Dünya İsyan Sahnesinde

Utku Kızılok, 28 Kasım 2019
İranlı Emekçiler Yeniden Dünya İsyan Sahnesinde
Molla rejiminin varlığının yarattığı sorunlar, kapitalizmin tarihsel sistem kriziyle birleşerek İran’da mollalar ile emekçiler, sermaye sınıfı ile işçi sınıfı arasındaki uçurumun derinliğini ve genişliğini alabildiğine büyütüyor. Öylesine patlamalı toplumsal koşullar ve uluslararası konjonktür oluşmuş durumda ki, İran burjuvazisi ve molla rejimi yeni isyanların sahneye çıkmasının önüne geçemez. Rejim, yıllardır kitleleri milliyetçilikle ve mezhepçilikle zehirlemeye çalışıyor ama aç karınları Amerikan karşıtlığı ve sahte anti-emperyalizm nutukları doyurmaz. İran’da 15 Kasımda benzine yapılan yüksek orandaki zam,[1] biriken toplumsal öfkenin...

Tüm Sorunların Çözüm Yolu Devrimden Geçiyor!

Utku Kızılok, 06 Kasım 2019
Tüm Sorunların Çözüm Yolu Devrimden Geçiyor!
Lenin, emperyalizm çağının, birikimli toplumsal çelişkilerin bir kıvılcımla patlayarak proleter devrime yol açmasının koşullarını olgunlaştırdığına dikkat çekmişti. Lenin’in işaret ettiği gerçeklik, küresel kapitalizm koşullarında daha fazla ete kemiğe bürünmüştür. Son yirmi yıllık süreçte ardı ardına gelen ayaklanmalar ve devrimci durumlar da bunun kanıtıdır. Ekonomik kriz, savaşlar, göç dalgaları, doğa felâketleri, akıl almaz boyutlara ulaşan toplumsal eşitsizlik, tırmanan işsizlik, açlık ve yoksulluk toplumda tam anlamıyla bir girdap yaratmaktadır. İsyan dalgalarının ardı ardına gelmesi de bir tesadüf...

Korporatist Sendikacılık İşçi Hareketini Felçleştiriyor

Utku Kızılok, 29 Ağustos 2019
Korporatist Sendikacılık İşçi Hareketini Felçleştiriyor
Sınıfsal ayrımları yok sayan bu korporatist anlayış, sendikaları ve patron örgütlerini birer mesleki örgüt olarak kabul ederken, devleti de farklı meslek kesimleri arasında hakem konumuna yerleştirir. Rejimin ve devletin bekası birinci planda geldiği için, sendikalar da buna göre hareket etmeli, “ülke çıkarları”nı gözeterek işçilere fazla hak talep etmemeyi öğütlemeli, onlarda milli duygular yaratmalıdır! Bu anlayışa göre, grev ve benzeri işçi mücadeleleri ülke ekonomisine zarar verir, rejimi ve devleti düşmanları karşısında zayıf düşürür. Devlete ait işletmelerde...

Kürt Sorunu ve Emperyalist Savaşın İç Siyasete Yansımaları

Akın Erensoy, 24 Temmuz 2019
Kürt Sorunu ve Emperyalist Savaşın İç Siyasete Yansımaları
Meselâ ikinci dünya savaşının başında, Hitler İngiltere’nin tahttan feragat etmiş eski kralıyla işbirliği yapmış, İngiliz egemen sınıfı içinden Almanya’nın safına çekebileceği kesimler bulmaya çalışmıştır. Osmanlı’nın İttihatçıların zorlamasıyla Almanya’nın safında savaşa katılmasından önce egemen sınıf içinde bir kaynama ve ayrılıklar olduğunu da eklemek lazım. Bugün ise Üçüncü Dünya Savaşının yarattığı koşullar, kaçınılmaz olarak Türkiye’de egemen sınıf kampında farklı politik görüşler temelinde yarılmayı beraberinde getiriyor. İç siyaset dış siyasetin, dış siyaset de iç siyasetin devamıdır sözü, hâlihazırda...

Çernobil’den, Fukuşima’dan Akkuyu’ya: Nükleer Tehdit

Gülhan Dildar, 04 Temmuz 2019
Çernobil’den, Fukuşima’dan Akkuyu’ya: Nükleer Tehdit
Geçtiğimiz haftalarda meşhur Amerikan dizi kanalı HBO/Sky’da yayınlanan Çernobil dizisi, nükleer felâketin ne anlama geldiği konusunda milyonlarca insanda sarsıcı bir etki bırakırken, medyada da tartışma konusu oldu. Bu diziyle birlikte, 2018 Nisanında Putin ve Erdoğan’ın temel atma törenine katıldıkları ve inşası sürmekte olan Mersin Akkuyu nükleer santrali yeniden gündeme geldi. Çünkü aynı günlerde, bu santral inşaatının temelinin çatladığı haberleri medyaya yansıdı. Üstelik temelde meydana gelen bu çatlak ilk değildi. Akkuyu’da santralin temelindeki ilk çatlağın geçen...

G20 Zirvesi: Şov Bitti, Sorunlar Baki

Utku Kızılok, 02 Temmuz 2019
G20 Zirvesi: Şov Bitti, Sorunlar Baki
G20 toplantısı 28-29 Haziranda Japonya’nın Osaka kentinde yapıldı. İleri ve orta gelişmiş kapitalist ülkelerin oluşturduğu G20, dünya gayri safi hâsılasının beşte dördünü, ticaretin ise dörtte üçünü temsil ediyor. Keza dünya nüfusunun üçte ikisi G20 ülkelerinde yaşıyor. Amerika, Çin, Avrupa Birliği, Rusya gibi emperyalist sistemin tepesindeki güçler ile orta gelişmiş ülkeler halkasının en üstünde duran Hindistan, Brezilya, Arjantin, Endonezya, Türkiye vb. devletlerin oluşturduğu G20, aslında kapitalist sistemi domine eden güçlerin toplandığı bir kurum. Resmi bir bağlayıcılığı...