Engels: Sosyalizm Mücadelesinin Büyük Ustası ve Önderi!

Gelecekbizim, 5 Ağustos 2024

Uluslararası işçi sınıfının önderi, öğretmeni, Marx’ın yoldaşı ve Marksizmin kurucusu Friedrich Engels 5 Ağustos 1895’te gözlerini sonsuza dek bu dünyaya kapattı. Engels’in ölümü üzerine bir makale kaleme alan Lenin, sözlerine şöyle başlıyordu: “Nasıl bir akıl meşalesi söndü! Nasıl bir kalp çarpmayı bıraktı!” Bu ifadeler, Engels’in ölümüyle birlikte yalnızca bir insan evladının değil ama aynı zamanda insanlığın ve işçi sınıfının sahip olduğu büyük bir bilgenin, bu dünyayı değiştirme azmiyle dolu komünist bir önderin, yeri doldurulamayacak bir teorisyenin ve ustanın da göçüp gittiğini anlatır. Lenin’in haklı olarak vurguladığı gibi Engels, yoldaşı Marx ile birlikte işçi sınıfına kendini bilmeyi, kendi sınıf bilincine ulaşmayı ve toplumsal kurtuluşu için nasıl ve hangi araçlarla kavga etmesi gerektiğini öğretti.

Engels, Marx’ın ayrılmaz bir parçası, bir bütünün yarısıydı; Engels olmadan Marx’ı ve Marksizmi düşünmek imkânsızdır. Marx’ın ölümünden sonra onun Kapital’in ikinci ve üçüncü ciltlerini yayına hazırlaması bile devasa bir iş ve sosyalizm mücadelesine yapılmış muazzam bir katkıdır. Engels sadece Kapital’in ikinci ve üçüncü ciltlerini tabiri caizse deşifre etmekle, düzeltmekle, açıklamalar eklemekle kalmadı, aynı zamanda Marx’ın anısını düşmanca saldırılara karşı korumak için kartal gözleriyle tetikte bekledi. Bu konuda Engels’in, Kapital’in ikinci cildinin önsözünde Alman iktisatçı Rodbertus’un kimi fikirleri Marx’ın kaynak belirtmeden kendisinden aldığına dair iddialarını nasıl çürüttüğü hatırlanabilir.

Engels’in iyimser, neşeli ama kararlı bir kişilik yapısında olduğuna dikkat çeken Troçki, şöyle der: “Engels’in iyimserliği hem siyasi meselelerde hem de kişisel işlerde eşit şekilde kendini gösterirdi. Her yenilgiden sonra hemen yeni bir yükselişin koşullarını araştırır ve hayatın ona vurduğu her darbeden sonra kendini hızla toparlayıp geleceğe bakardı.” Engels, Kautsky’ye mektuplarında Marx’ın bir biyografisini yazma fikrinin zihninde dolaştığını belirtir: “Bu kitap üzerine çalışmaya en kısa sürede başlayacağım, uzun zamandır zevkle üzerinde düşündüğüm bu kitap. (…) Şimdi 74 yaşındayım, acele etmeliyim.” Kuşku yok ki böyle bir biyografiyi kimse onun gibi yazamazdı; çünkü bu biyografi aynı zamanda ve büyük ölçüde Engels’in kendi otobiyografisi olurdu.^[1]

Sosyalizm mücadelesinin bu büyük ustasını ve önderini ölümünün 129. yıldönümünde hürmetle anarken, hem Utku Kızılok’un “Ölümünün 112. Yılında Engels” başlıklı yazısını hem de çevirerek düzenlediğimiz Lenin’in Friedrich Engels adlı makalesini aşağıda yayınlıyoruz.